استیبل کوین (Stablecoin) چیست و انواع آن کدامند؟

استیبل کوین یکی از انواع رمز ارزها است که درجهت ثبات قیمت بسیار موثرعمل می‌کند و توسط یک داراییِ ذخیره پشتیبانی می‌شود. استیبل کوین‌ها به دلیل پردازش فوری، امنیت، حفظ حریم خصوصیِ پرداخت‌ها و ارزشِ بدون نوسانِ ارزهای فیات، مورد توجه قرار گرفته اند.

هر چند بیت کوین (BTCUSD)، همچنان محبوب‌ترین ارز دیجیتال است، اما دچار نوسانات زیادی در قیمت‌گذاری می‌باشد. به عنوان مثال، از سطح ۴۰۰۰ دلار در اوج فروش در زمان همه گیری کرونا ویروس، در مارس ۲۰۲۰ به تقریبا ۶۵۰۰۰ دلار در آوریل ۲۰۲۱ رسید، قبل از اینکه بیش از ۵۰ درصد در ژوئن ۲۰۲۱ به حدود ۳۰.۰۰۰ دلار کاهش یابد. حتی نوسانات قیمت روزانه آن می‌تواند به شدت زیاد باشد.

معمولاً مشاهده می‌شود که ارزهای دیجیتال در عرض چند ساعت، بیش از ۱۰ درصد، کاهش یا افزایش قیمت دارند. این نوع بی‌ثباتی کوتاه مدت باعث می‌شود بیت کوین و سایر رمز ارزهای محبوب، برای استفاده روزمره توسط عموم مردم نامناسب باشد.

اساساً، یک ارز باید به عنوان وسیله مبادله، به شیوه ذخیره ارزش مالی عمل کند، یعنی ارزش آن باید در افق‌های طولانی مدت نسبتاً ثابت بماند. در حالت ایده آل، یک رمز ارز باید قدرت خرید خود را حفظ کند و کمترین تورم* ممکن را داشته باشد، این ثبات، آنقدر کافی است که افراد را تشویق می‌کند که به جای ذخیره‌ی توکن‌ها، آن‌ها را خرج کنند.

*تورم عبارت است از کاهش قدرت خرید یک ارز معین در طول زمان. میزان کاهش قدرت خرید را می‌توان در افزایش سطح قیمت متوسط سبد کالاها و خدمات منتخب در بازه زمانی مشخص نشان داد. در همین راستا، استیبل کوین راه حلی مناسب برای دستیابی به این ایده آل ارائه می‌دهد.

دلایل ثبات قیمت ارزهای فیات:

دو دلیل اصلی ثبات قیمت ارزهای فیات، ذخایری است که از آن‌ها حمایت می‌کنند و همینطور اقدامات به موقع بازار، توسط مقامات کنترل کننده، مانند بانک‌های مرکزی.

از آنجا که ارزهای فیات به دارایی‌ای زیربنایی وابسته هستند، مانند ذخایر طلا یا فارکس، که به عنوان وثیقه عمل می‌کنند، ارزش‌گذاری آن‌ها عاری از نوسانات زیاد است. حتی در برخی موارد شدید، زمانی که ارزش ارزهای فیات ممکن است به شدت تغییر داشته باشد، مقامات دولتی، برای حفظ ثبات قیمت، وارد بازار شده و تقاضا و عرضه را مدیریت می‌کنند.

بخش عمده‌ای از رمز ارزها فاقد هر دو ویژگی اصلی هستند – آن‌ها ذخیره‌ای ندارند که ارزش آن‌ها را تأیید کند و هیچ مرجع مرکزی‌ای برای کنترل قیمت ها، در صورت لزوم، وجود ندارد. استیبل کوین تلاش می‌کند این فاصله را بین ارزهای فیات و رمز ارزها پر کند.
سه دسته استیبل کوین وجود دارد که هرکدام بر اساس مکانیزمِ کارِ خود عمل می‌کنند:

 1) استیبل کوین‌های دارای پشتوانه‌ی فیات:

استیبل کوین‌های دارای پشتوانه فیات، ارزهای فیات، مانند دلار آمریکا را به عنوان پشتوانه برای انتشار تعداد مناسب کوین‌های رمزنگاری شده استفاده می‌کنند.

اَشکال دیگر پشتوانه می‌تواند شامل فلزات گرانبها مانند طلا یا نقره و همچنین کالاهایی مانند نفت باشد، اما بیشتر استیبل کوین‌ها با وثیقه امروزی، از ذخایر دلار استفاده می‌کنند. چنین ذخایری مرتبا توسط دولت‌ها تحت کنترل هستند.

 کوین‌های Tether (USDTUSD) وTrueUSD رمزارزهای محبوب هستند که ارزش معادل یک دلار آمریکا دارند و توسط سپرده‌های دلاری پشتیبانی می‌شوند. از اکتبر ۲۰۲۱، USDT، پنجمین رمز ارز، از نظر ارزش بازار است که ارزش آن بیش از ۶۸ میلیارد دلار است. 

 2) استیبل کوین‌ های دارای پشتوانه‌ی رمزارز:

این استیبل کوین‌ها توسط سایر رمز ارزها پشتیبانی می‌شوند. از آنجایی که رمز ارزِ پشتوانه نیز ممکن است مستعد نوسانات بالایی باشد، چنین استیبل کوین‌هایی ارزششان «بیش از حدِ پشتوانه» است، یعنی تعداد بیشتری از توکن‌های رمز ارز، به عنوان ذخیره، برای انتشار تعداد کمتری استیبل کوین در نظر گرفته می‌شوند.

به عنوان مثال، ۲.۰۰۰ دلار اتر ممکن است به عنوان پشتوانه برای انتشار ۱۰۰۰ دلار استیبل کوین، نگهداری شود، که تا ۵۰ درصد از نوسانات ارز ذخیره شده (اتر) را در خود جای می‌دهد.

(DAIUSD) که با اتریوم (ETHUSD) پشتیبانی می‌شود، در برابر دلار آمریکا قرار دارد و اجازه می‌دهد از سبدی از دارایی‌های رمزنگاری شده به عنوان ذخیره استفاده کنید.

 3) استیبل کوین‌های بدون پشتوانه (الگوریتمی):

استیبل کوین‌های بدون پشتوانه، از هیچ گونه ذخیره‌ای استفاده نمی‌کنند، اما دارای مکانیزم کاری‌ای مانند بانک مرکزی، برای حفظ قیمتِ ثابت هستند. به عنوان مثال، basecoin مبتنی بر دلار، از مکانیسم اِجماعی برای افزایش یا کاهش عرضه‌ی توکن‌ها بر اساس نیاز، استفاده می‌کند که می‌توان آن را با اجرای یک قرارداد هوشمند بر روی یک پلتفرم غیرمتمرکز که می‌تواند به صورت مستقل اجرا شود، به دست آورد.

قابل توجه است که قرارداد هوشمند یک قرارداد لازم الاجرا (خود اجرا) است که شرایط قرارداد بین خریدار و فروشنده مستقیماً در خطوط کد نوشته می‌شود. کد و توافقنامه‌های موجود در آن در یک شبکه بلاک چین غیر متمرکز وجود دارد. کد، اجرا را کنترل می‌کند و تراکنش ها، قابل پیگیری و برگشت ناپذیر هستند. چنین اقداماتی شبیه به چاپ اسکناس از سوی بانک مرکزی برای حفظ ارزش پول فیات است.

مقررات استیبل کوین‌ها:

با توجه به حجم بازارِ ۱۳۰ میلیارد دلاری و تأثیر بالقوه آن بر سیستم مالی گسترده‌تر، استیبل کوین‌ها همچنان تحت نظارت نهادهای ناظر قرار دارند. در اکتبر ۲۰۲۱، سازمان بین المللی کمیسیون‌های اوراق بهادار (IOSCO) اعلام کرد که کوین‌های پایدار، باید به عنوان زیرساخت بازار مالی در کنار سیستم‌های پرداخت و تسویه حساب‌ها تنظیم شوند.

قوانینِ پیشنهادی، به طور خاص کوین‌های پایدار را که از نظر سیستمیک مهم هستند و توانایی ایجاد اختلال در پرداخت و تسویه را دارند، مورد هدف قرار می‌دهند. علاوه بر این، سیاستمداران خواستار نظارت بیشتر بر استیبل کوین‌ها شده اند. به عنوان مثال، در سپتامبر ۲۰۲۱، سناتور سینتیا لومیس (R-Wyo.)، خواستار ممیزی منظم برای ناشرانِ استیبل کوین‌ها شد.